ضوابط کلی آشپزخانه
- حداقل مساحت آشپزخانه 5/5 متر مربع و مساحت فضای آزاد که در آن کابینت یا سایر لوازم آشپزخانه نباشد،75/2 متر مربع باید باشد.
- حداقل عرض استاندارد آشپزخانه 8/1 متر است و در آشپزخانه هایی که به صورت دیواری طراحی می شوند باید فضایی به عرض حداقل 90 سانتی متر به عنوان فضای کار مقابل کابینت ها در نظر گرفته شود.
- حداقل ارتفاع آشپزخانه مسکونی باید 40/2 متر باشد.
- ابعاد استاندارد پنجره آشپزخانه برای نورگیری طبیعی، باید حداقل یک هشتم مساحت آشپزخانه باشد. یعنی باید نسبت مساحت پنجره آشپزخانه به مساحت کف آشپزخانه، حداقل 1 به 8 باشد.
حداقل ابعاد برای آشپزخانه
|
ردیف |
مورد | حداقل اندازه |
| الف |
مساحت کلی آشپزخانه |
5/5 مترمربع |
|
ب |
مساحت مفید |
75/2 مترمربع |
|
پ |
عرض آشپزخانه |
80/1 متر |
|
ت |
مساحت کلی آشپزخانه + صرف غذا |
5/7 مترمربع |
| ث | عرض آشپزخانه برای پخت و پز و صرف غذا |
15/2 متر |
| ج | طول آشپزخانه دیواری |
3 متر |
مثلث آشپزخانه
مثلث کار در آشپزخانه، یکی از اصول طراحی آشپزخانه است که کمک میکند یک فضای آشپزی کاملاً کاربردی و استاندارد داشته باشیم. مثلث کار در آشپزخانه، در واقع یک مثلث فرضی است که سه گوشه (رأس مثلث) آن، سه بخش اصلی آشپزخانه یعنی یخچال، ظرفشویی و اجاق گاز در نظر گرفته می شود.
حداکثر طول اضلاع مثلث کار در آشپزخانه
نکته مهم دیگر در اصول طراحی آشپزخانه، رعایت حداکثر فاصله بین لوازم اصلی آشپزخانه است. دلیل اهمیت این موضوع این است
که طول اضلاع مثلث کار آشپزخانه، مشخص کننده فاصله این سه وسیله اصلی یعنی اجاق گاز، یخچال و ظرفشویی از یکدیگر است.
بازهم بدلیل آنکه این مسیر دائما باید توسط شخص استفاده کننده از آشپزخانه طی شود، نباید فاصله بین آنها طولانی تر از حد لازم باشد.
این فاصله معمولا نباید بیش از 2 متر و 75 سانتیمتر در نظر گرفته شود.
حداقل طول اضلاع مثلث کار آشپزخانه
از طرف دیگر، همانطور که حداکثر فاصله بین لوازم اصلی آشپزخانه در اصول طراحی آشپزخانه اهمیت دارد،
حداقل فاصله بین آنها نیز بسیار مهم است. درواقع کاملا واضح است که در زمان کار در مقابل سینک ظرفشویی یا اجاق گاز و یا یخچال،
نیاز به فضای باز کافی در اطراف خود داریم. رعایت این حداقل فاصله، کمک میکند تا فضای مورد نیاز را در اطراف لوازم اصلی آشپزخانه
در اختیار داشته باشیم. این فاصله یا طول اضلاع مثلث کار آشپزخانه نباید از 1 متر و 20 سانتی متر کمتر در نظر گرفته شود.
آشپزخانه خطی یا یک طرفه
اگر فضای در دسترس برای آشپزخانه به حدی محدود باشد که تنها بر روی یک دیوار بتوان کابینت و تجهیزات دیگر را قرار داد باید از آشپزخانه خطی استفاده میکنیم که تمامی کابینت ها به صورت خطی روی یک دیوار قرار میگیرند. مشکل این نوع طراحی عدم ایجاد مثلث کار است و فضای کافی برای کار در آشپزخانه وجود ندارد. همچنین اگر طول دیوار خیلی بلند باشد فاصله لوازم اصلی از یکدیگر زیاد میشود. حتما سعی کنید سینک ظرفشویی بین گاز و یخچال باشد زیرا رفت و آمد بین سینک و سایر لوازم بیشتر است. همچنین اگر در فضای بسته آشپزخانه خطی طراحی میکنید حتما 90 سانتیمتر فضا برای حرکت مقابل کابینت در نظر بگیرید.
آشپزخانه دو طرفه
در این نوع طراحی آشپزخانه، دو دیوار روبروی هم در آشپزخانه برای قرار گیری کابینت ها و لوازم آشپزخانه در نظر گرفته میشود. میتوانید در این سبک مثلث کا را نیز رعایت کنید و به طراحی اصولی برسید. توجه داشته باشید که فضای خالی بین کابینت ها باید حداقل 140 سانتی متر در نظر گرفته شود . اگر محدودیت فضا داشتید تا 90 سانتی متر هم مجاز است. این فاصله باید برای جابجایی دو نفر از کنار هم، نشستن، باز کردن درب کابینت ها، کمدها، یخچال و سایر لوازم آشپزخانه کافی باشد.
آشپزخانه L شکل
در این نوع طراحی آشپزخانه، دو دیوار متقاطع برای قرار گرفتن کابینت ها در نظر گرفته میشود. در این سبک فضای بهتری برای چیدمان داریم و از نوع قبلی بهتر است.
آشپزخانه U شکل
اگر فضای کافی با سه دیوار داریم بهترین حالت برای طراحی آشپزخانه این حالت میباشد. حالت U شکل بهترین و استاندارد ترین حالت ممکن است که در آن تمام اصول و مثلث کار را به بهترین شکل ممکن میتوان رعایت کرد. فضای کار بیشتر و کابینت های زیاد از محاسن دیگر این سبک می باشد.
آشپزخانه همراه با جزیره
در این سبک جزیره به عنوان بخشی از کابینت ها است و سینک یا گاز روی آن قرار میگیرد. و به عنوان کانتر نیستند. این جزیره از هیچ سمتی به دیوار متصل نیستند.
حداقل ابعاد پیشنهادی برای طراحی آشپزخانه U شکل همراه با جزیره
حداقل ابعاد پیشنهادی برای طراحی آشپزخانه L شکل همراه با جزیره
ابعاد استاندارد برخی جزِییات آشپزخانه :
- ارتفاع استاندارد پیشخان آشپزخانه
معمولاً پیشخان آشپزخانه را با ارتفاع 109 سانتیمتر می‌سازند؛ یعنی وقتی کنار پیشخان یا گاز رومیزی قرار میگیرد، بین آرنج و سطح میز باید 25 سانتیمتر فاصله باشد
2. عمق پیشخان آشپزخانه
معمولاً عمق پیشخان آشپزخانه و کابینت‌های پایین را 60 سانتیمتر در نظر میگیرند
- عمق پیشخان جزیرۀ آشپزخانه
جزیرۀ آشپزخانه باید حداقل 122 سانتیمتر طول و 90 سانتیمتر عرض داشته باشد. و حداقل 123 سانتیمتر را برای گردش در آشپزخانه در نظر بگیرید.
- فاصلۀ بین پیشخان و کابینت‌های بالایی آشپزخانه
حداقل فاصلۀ بین پیشخان و کابینت‌های آشپزخانه چیزی بین 61 تا 69 سانتیمتر است.
- عمق کابینت‌های سقفی
عمق کابینت‌های سقفی باید بین 30 تا 38 سانتیمتر باشد.
- عرض پنل‌های کابینت‌های بالایی و پایینی آشپزخانه
عرض استاندارد کابینت‌هایی که دوتا در دارند، بین 76 تا 91 سانتیمتر است. عرض هر پنل کابینت‌های کشویی هم می‌تواند 61 سانتیمتر باشد.
- فاصله استاندارد بین اجاق گاز و هود
فاصلۀ بین هود و اجاق گاز باید حدود 51 تا 91 سانتیمتر باشد. اگر این فاصله بیشتر از 91 سانتیمتر باشد، هود نمی‌تواند به‌درستی کار کند.
- ابعاد استاندارد یخچال
یخچال و فریزر ابعاد و اندازه‌های مختلفی دارند. بنابراین هنگام خرید یخچال به عمق، عرض و ارتفاع یخچال دقت کنید. فاصلۀ استاندارد بین یخچال و دیوار 5 سانتیمتر است. به اندازۀ 5 سانتیمتر بالای یخچال به فضای خالی احتیاج دارید.
- ابعاد استاندارد ماکروفر
برای اینکه ماکروفر به بهترین نحو کار کند، باید 33 تا 46 سانتیمتر بالاتر از کانتر آشپزخانه باشد.
- اندازه استاندارد فضای خالی در آشپزخانه
هنگام طراحی دکوراسیون و چیدمان آشپزخانه حداقل 122 سانتیمتر فاصله بین دو کانتر آشپزخانه در نظر بگیرید.
- ابعاد استاندارد سینک‌های ظرفشویی
معمولاً سینک‌های ظرفشویی یک بخش مربوط به خشک‌کن هم دارند. بین خشک‌کن و سینک باید فاصلۀ مناسبی وجود داشته باشد تا ظرف‌ها به‌خوبی خشک شوند و ظرف‌های تمیز و کثیف هم از یکدیگر جدا شوند؛ و ارتفاع یونیت آبچکان معمولا 40 تا 50 سانتی متر در نظر گرفته میشود.
- ارتفاع کشوهای زیر اجاق گاز
به طور معمول سه کشو در ابعاد 15 یا 17 ، 25 ، 30 سانتی متر در نظر گرفته می شود.
- عرض داخلی یونیت کابینت های معمولی 016/0 سانتی متر
- عرض داخلی یونیت کابینت یخچال 05/0 سانتی متر (قاب اطراف یخچال)
ابعاد و اندازه هاي استاندارد كابينت
| نوع کابینت | عرض (CM) | عمق (CM) بدون احتساب در | ارتفاع (CM) بدون احتساب پایه | |
| کابینت زمینی | یونیت تک درب | 60 – 30 | 55 | 72 |
| یونیت دو درب | 120 – 65 | 55 | 72 | |
| یونیت کشودار | 60 – 30 | 55 | 72 | |
| یونیت گوشه | 90×90 یا 100×100 | – | – | |
| یونیت سوپری | 60 -15 | 55 | 72 | |
| کابینت هوایی | کنج | 60×60 یا 77×77 | 33-30 | 90-80-70 |
| آبچکان | 100-90-80 | 33-30 | 90-70 | |
| تک درب | 60-30 | 33-30 | 90-70 | |
| تک درب جکی | 90-45 | 33-30 | 60-35 | |
| دو درب | 90-65 | 33-30 | 90-70 | |
| دو درب جکی | 90-45 | 33-30 | 60-35 | |
| یونیت ایستاده بلند (کمدی) – تک درب – دو درب – سه درب – در ارتفاع قدی ماکروویو – فردار – کشودار – سوپرمارکتی | 60-35 | 55 | بستگی به ارتفاع پایین ، بالا و فاصله بین دو کابینت دارد. | |
| یونیت ایستاده متوسط | 60-35 | 55 | متغیر | |
| فاصله بین کابینت زمینی و هوایی : 60 تا 55 سانتی متر | ||||
اندازه های استاندارد وسایل و تجهیزات آشپزخانه
| نام تجهیزات | عمق | عرض | ارتفاع |
| یخچال | 75 تا 75 | 60 تا 90 | 158 تا 200 |
| گاز مبله | 60 | 60 تا 90 | 90 |
| سینک ظرفشویی | 45 تا 60 | 75 تا 120 | – |
| ماشین لباسشویی | 60 | 60 | 85 |
| ماشین ظرفشویی | 60 | 60 | 85 |
| هود | 30 تا 50 | 60 تا 90 | 15 تا 90 |
| ماکروویو | 50 | 60 | 45 |
| آون توستر | 50 | 60 | 60 |
ترسیم پلان دقیق جانمایی کابینت ها و نما کناری
